Zatoka Sueska, długo uważana za nieudaną próbę utworzenia nowego oceanu, nadal powoli, ale niezawodnie się rozszerza. Nowe badania potwierdzają, że ta krytyczna granica geologiczna między Afryką a Azją w dalszym ciągu rozciąga się o około 0,5 milimetra rocznie, wbrew ogólnie przyjętym modelom geologicznym.
Tradycyjny pogląd: podział, który się nie powiódł
Około 28 milionów lat temu arabska płyta tektoniczna zaczęła oddzielać się od płyty afrykańskiej, zapoczątkowując powstawanie tego, co ostatecznie stało się Zatoką Sueską. Zwykle proces ten prowadzi do narodzin nowego basenu oceanicznego, tak jak miało to miejsce w przypadku Morza Czerwonego. Jednak około 5 milionów lat temu wydawało się, że rozpad się zatrzymał, pozostawiając Zatokę Sueską jako zatokę, a nie w pełni uformowany ocean.
Przez dziesięciolecia była to ogólnie przyjęta wersja. Jednak pośrednie znaki wskazywały na coś przeciwnego: wzniesione starożytne rafy koralowe, niewielką aktywność sejsmiczną i lokalne deformacje powierzchni ziemi. Anomalie te wskazywały na ciągły, choć niezwykle powolny, ruch tektoniczny.
Nowe dowody: spowolnienie, a nie zatrzymanie podziału
Niedawne badania opublikowane w czasopiśmie Geophysical Research Letters obalają koncepcję „nieudanego podziału”. Naukowcy przeanalizowali topografię, biegi rzek i wysokość starożytnych raf koralowych wzdłuż 300-kilometrowej strefy szczelin. Odkrycia sugerują spójny wzór ciągłego rozszerzania się, pomimo znacznego spowolnienia około 5 milionów lat temu.
Najważniejszy wniosek jest taki, że Zatoka Sueska nie jest statyczną strukturą geologiczną. Jest to raczej powolna przepaść, która w dalszym ciągu się oddala, aczkolwiek w tempie porównywalnym z ekspansją zachodzącą w dorzeczu i zasięgu zachodnich Stanów Zjednoczonych.
Dlaczego to ma znaczenie: poza podręcznikami
Konsekwencje tego odkrycia wykraczają poza debatę akademicką. Trwający, choć powolny rozpad, sugeruje, że Zatoka Sueska może być bardziej podatna na aktywność sejsmiczną, niż wcześniej sądzono. Długo niedoceniana niestabilność tektoniczna regionu może stanowić ukryte zagrożenie.
Ponadto dane te zmuszają nas do ponownego rozważenia innych tak zwanych „nieudanych schizm” na całym świecie. Jeśli Szczelina Sueska nie została całkowicie zatrzymana, inne regiony sklasyfikowane jako nieaktywne mogą nadal kryć ukryte siły tektoniczne.
Trwałość sił tektonicznych
Główny autor badania, David Fernandez-Blanco, podkreśla, że przesunięcie granic płytek niekoniecznie prowadzi do całkowitego zaprzestania rozszczepiania. Siły napędzające te procesy są bardziej złożone i trwałe niż prosty ruch płyt. Nawet gdy aktywność tektoniczna przesunęła się w stronę Morza Martwego, Zatoka Sueska nadal się rozszerzała, chociaż w wolniejszym tempie.
Badania te podkreślają dynamiczną naturę systemów tektonicznych Ziemi. Skorupa planety nie tylko pęka i stabilizuje się; znajduje się w ciągłym stanie adaptacji, a powolne, ale stałe ruchy kształtują krajobrazy na przestrzeni milionów lat.
Zatoka Sueska stanowi wyraźne przypomnienie, że nawet pozornie nieaktywne obiekty geologiczne mogą kryć w sobie ukryte siły, kwestionujące nasze zrozumienie stale zmieniającej się powierzchni Ziemi.
