Przez ponad pięćdziesiąt lat Richard Binzel niestrudzenie śledził potencjalnie niebezpieczne asteroidy, skanując przestrzeń kosmiczną w poszukiwaniu niebiańskich zagrożeń dla naszej planety. Jego zaangażowanie w to zadanie doprowadziło do stworzenia Skali Torigno – systemu oceniającego potencjalne zagrożenie stwarzane przez obiekty zbliżające się do Ziemi (EOA) na podstawie prawdopodobieństwa ich uderzenia w Ziemię oraz potencjalnych zniszczeń, jakie takie uderzenie może spowodować.
Na początku 2023 roku asteroida 2024 YR4 na krótko osiągnęła trzeci poziom w tej skali – najwyższy dla skały kosmicznej od dwóch dekad – tymczasowo podsycając niepokój opinii publicznej w związku ze zbliżającą się kosmiczną katastrofą. Chociaż rok 2024 YR4 ostatecznie okazał się fałszywym alarmem, Binzel, planetolog z MIT, zapewnia nas, że tak dramatyczne zdarzenia są niezwykle rzadkie i jest mało prawdopodobne, aby w naszych czasach, a nawet Wnukowo, przerodziły się w katastrofalne scenariusze.
Binzel rozmawiał z New Scientist o wyzwaniach i korzyściach związanych z polowaniem na asteroidy, realnych szansach na niszczycielskie uderzenie i przyszłości obrony planetarnej — coraz bardziej krytycznym obszarze, w miarę jak jesteśmy coraz lepsi w wykrywaniu tych potencjalnie niebezpiecznych gości z kosmosu.
Od ciekawości społecznej do lęku naukowego:
Kiedy Binzel rozpoczynał karierę w latach 70., społeczne postrzeganie asteroid było zupełnie inne niż nasza dzisiejsza świadomość. Współpracował z pionierskim geologiem Eugene’em Shomakerem, który zdał sobie sprawę, że kratery na Ziemi są pozostałością po uderzeniach starożytnych asteroid. Chociaż rozwinęło się naukowe zrozumienie tego problemu, interes publiczny został w dużej mierze zignorowany.
„To był rodzaj żartu” – wspomina Binzel. Jednak odkrycie warstwy K-T w 1980 r. – dowód geologiczny wskazujący na krater uderzeniowy Chicxulub, który zniszczył dinozaury – uruchomiło alarm zarówno dla naukowców, jak i ogółu społeczeństwa. Ta zmiana świadomości doprowadziła do inicjatyw takich jak książka „Space Disasters” autorstwa Clarka Chapmana i Davida Morrisona, których celem było edukowanie opinii publicznej na temat prawdziwego zagrożenia stwarzanego przez asteroidy.
Tworzenie języka ryzyka:
Ostatecznie motywowany potrzebą jasnej komunikacji na temat potencjalnych uderzeń asteroid, Binzel opracował w latach 90. wskaźnik zagrożenia obiektami bliskimi Ziemi – później przemianowany na skalę Torigno. System ten wykorzystuje prostą ocenę od 0 do 10, aby określić prawdopodobieństwo uderzenia obiektu w Ziemię i jego potencjalny destrukcyjny wpływ.
Początkowo Binzel spotkał się z oporem niektórych astronomów, którzy uważali to za zbyt uproszczone. Przekonywał, że skala w zrozumiały sposób dostarczy ważnych informacji zarówno naukowcom, jak i społeczeństwu. Obecnie skala Torigno jest powszechnie akceptowana jako podstawowa metoda informowania o poziomie zagrożenia asteroidami.
Rzeczywiste ryzyko kolizji:
Chociaż nagłówki gazet czasami zwiastują potencjalne niebezpieczeństwa związane z asteroidami, Binzel podkreśla, że daleko nam do przytłoczenia kosmicznymi skałami. Niskie prawdopodobieństwo porównuje do niewielkich trzęsień ziemi – zdarzeń, które mogą nieznacznie wstrząsnąć lokalnym środowiskiem, ale nie stanowią poważnego zagrożenia dla cywilizacji.
„Większość wykrytych obiektów nie będzie niebezpieczna” – wyjaśnia. „Albo przejdą bezpiecznie, albo będziemy mieli wystarczającą ilość danych, aby całkowicie usunąć je z listy potencjalnych zagrożeń”. Tempo wykrywania OA szybko rośnie dzięki nowoczesnym teleskopom, takim jak Vera K. Rubin i planowanemu w najbliższej przyszłości Obserwatorium Obiektów Blisko Ziemi (NEO Surveyor). Te potężne instrumenty znacznie zwiększą naszą zdolność identyfikowania potencjalnie niebezpiecznych asteroid na długo przed potencjalnym uderzeniem.
DART: Punkt krytyczny:
Sukces misji NASA Dual Asteroid Test (DART) w 2022 r., podczas której statek kosmiczny celowo zderzył się z asteroidą, skutecznie zmieniając jej trajektorię, stanowi znaczący krok naprzód w dziedzinie obrony planetarnej. Pokazuje zdolność ludzkości do bezpośredniej interwencji i ograniczenia ryzyka stwarzanego przez nadlatujące asteroidy.
Odpowiedzialność moralna:
Pomimo zachęcającego postępu w naszym zrozumieniu i gotowości do samoobrony, Binzel upiera się, że samozadowolenie jest niedopuszczalne.
„Gdybyśmy jutro zostali zaskoczeni poważnym zagrożeniem tylko dlatego, że dziesięć lat temu nie mieliśmy odpowiedniego teleskopu, byłaby to katastrofalna porażka nauki” – mówi. Binzel wzywa do ciągłego inwestowania w obserwatoria asteroid i systemy śledzenia, co stanowi nasz moralny obowiązek ochrony Ziemi przed potencjalnymi zagrożeniami kosmicznymi.
