Odkrycie skamieniałości na Svalbardzie, odległej wyspie arktycznej, ukazuje zaskakujący obraz: kwitnący podwodny ekosystem niezwykle szybko odbudował się po największym masowym wymieraniu w historii Ziemi. Odkrycie rzuca nowe światło na konsekwencje „Wielkiego Wymierania”, które zakończyło okres permu i zmieniło życie, jakie znamy.
Stanowisko skamieniałości, odkryte w 2015 r., ale dokładnie badane przez prawie dekadę, zawiera ponad 30 000 fragmentów – zębów, kości, łusek, a nawet skamieniałych odchodów – sprzed 249 milionów lat. Reprezentuje najstarszą znaną społeczność morskich gadów, płazów, ryb i rekinów, rozwijającą się wspólnie po niszczycielskim wymieraniu pod koniec permu, które wyginęło około 90% wszystkich gatunków morskich.
Wzgórze Kości opowiada historię szybkiego powrotu do zdrowia
Gęstość skamieniałości Svalbardu tworzy tzw. „kopiec kości” – wyraźną warstwę widoczną wzdłuż zbocza góry. Ta akumulacja miała miejsce w stosunkowo krótkim okresie w skali czasu geologicznego, dostarczając bezprecedensowych szczegółów na temat życia zaledwie kilka milionów lat po masowym wymieraniu. Naukowcy wcześniej wierzyli, że osiągnięcie tego poziomu złożoności zajmie około ośmiu milionów lat odbudowie ekosystemu morskiego.
„Wielkie umieranie” i jego następstwa
Masowe wymieranie pod koniec permu było spowodowane katastrofalnym efektem cieplarnianym, wyczerpywaniem się tlenu w oceanach i zakwaszeniem – wszystkimi konsekwencjami ogromnych erupcji wulkanów, które ostatecznie podzieliły superkontynent Pangeę. Ten odcinek jest często porównywany do ponownego uruchomienia planety.
Podręczniki zwykle przedstawiały morze, które po tej katastrofie powoli odradzało się do życia. Ale kościane wzgórze Svalbardu odwraca tę historię. Przez trzy miliony lat wody te tętniły życiem, ponieważ drapieżne gady morskie i płazy utworzyły złożone łańcuchy pokarmowe.
Święto różnorodności paleontologicznej
Kolekcja skamieniałości na Svalbardzie jest niezwykle różnorodna. Zawiera szczątki archozauromorfów (krewnych współczesnych krokodyli), różnych ichisaurów („ryb jaszczurek”), od rozmiarów smukłych łowców kałamarnic po gigantów o długości przekraczającej pięć metrów, a także wiele innych kręgowców morskich. Globalna analiza porównawcza przeprowadzona przy użyciu komputerów potwierdza, że to zgromadzenie stanowi jedno z najbogatszych w gatunki skupisk życia morskiego wczesnego mezozoiku, jakie kiedykolwiek odkryto.
Nowe podejście do początków i ewolucji
Odkrycie to sugeruje, że morskie gady i płazy rozpoczęły inwazję na środowiska morskie znacznie wcześniej, niż wcześniej sądzono – być może nawet na długo przed wyginięciem. To szybkie ożywienie, napędzane wzrostem różnorodności i specjalizacji, prawdopodobnie utorowało drogę ewolucji współczesnych ekosystemów morskich.
Skamieniałości ze Svalbardu dają potężny obraz odporności, pokazując, jak życie na Ziemi odrodziło się z oszałamiającą szybkością po jednym z najbardziej niszczycielskich kryzysów, ostatecznie kształtując bieg historii oceanów.
