Een baanbrekende studie suggereert dat het Epstein-Barr-virus (EBV), een veel voorkomende infectie bij kinderen, de oorzaak kan zijn van lupus, een vaak slopende auto-immuunziekte. Deze ontdekking heeft diepgaande gevolgen voor het begrijpen en behandelen van lupus, waarvoor momenteel geen genezing bestaat.
Bij de meeste mensen veroorzaakt EBV milde symptomen zoals keelpijn of koorts en blijft in de lichaamscellen sluimeren. Uit dit onderzoek blijkt echter dat EBV ervoor kan zorgen dat sommige immuuncellen niet goed meer functioneren, waardoor ze per ongeluk gezonde weefsels aanvallen in plaats van infecties af te weren. Dit proces veroorzaakt effectief een auto-immuunreactie, kenmerkend voor lupus.
“Wij denken dat dit voor 100% van de lupusgevallen geldt”, zegt professor William Robinson van Stanford University, hoofdauteur van het onderzoek. “Deze bevinding zou een revolutie teweeg kunnen brengen in de behandeling van lupus door de weg vrij te maken voor therapieën die zich rechtstreeks richten op de onderliggende oorzaak.”
Alleen al in Groot-Brittannië treft lupus ongeveer 69.000 mensen. Het veroorzaakt een reeks slopende symptomen, waaronder gewrichts- en spierpijn, extreme vermoeidheid, huiduitslag en andere problemen als gevolg van wijdverbreide disfunctie van het immuunsysteem. De exacte triggers achter lupus zijn tot nu toe ongrijpbaar gebleven.
Dit nieuwe onderzoek bouwt voort op eerdere epidemiologische onderzoeken die wezen op een verband tussen EBV en lupus. Meer recentelijk bevestigden wetenschappers een soortgelijk verband tussen EBV en multiple sclerose, een andere auto-immuunziekte. Dit nieuwste werk gaat dieper in op de cellulaire mechanismen waarmee EBV deze storing van het immuunsysteem bij lupus zou kunnen veroorzaken.
De onderzoekers onderzochten B-cellen, een type witte bloedcel dat cruciaal is voor het herkennen en aanvallen van virussen. Ze ontdekten dat EBV bij mensen met lupus significant vaker voorkwam in deze B-cellen dan bij gezonde personen. Belangrijk is dat het sluimerende virus deze B-cellen leek te activeren, waardoor ze in overdrive gingen en ervoor zorgden dat ze zich per ongeluk op gezonde weefsels door het hele lichaam richtten.
“De belangrijkste ontdekking hier is hoe EBV deze potentieel schadelijke B-cellen activeert en zo de auto-immuunaanval aanstuurt die lupus definieert”, legt Dr. Shady Younis, hoofdauteur van het onderzoek, uit.
Hoewel dit onderzoek licht werpt op een mogelijke hoofdoorzaak van lupus, dragen ook andere factoren bij aan de gevoeligheid van een persoon. Deze omvatten genetica, hormonale invloeden (lupus treft onevenredig veel vrouwen) en etnische achtergrond. De gevolgen zijn aanzienlijk:
- Potentieel voor gerichte therapieën: Dit inzicht zou kunnen leiden tot de ontwikkeling van therapieën die zich rechtstreeks richten op EBV of de effecten ervan op B-cellen bij lupuspatiënten.
- EBV-vaccins: De bevindingen geven nog meer urgentie aan lopende klinische onderzoeken waarin EBV-vaccins worden onderzocht als een preventieve maatregel tegen het ontwikkelen van lupus.
- Bestaande kankerbehandelingen opnieuw inzetten: Onderzoekers onderzoeken ook de aanpassing van bestaande kankerbehandelingen die zijn ontworpen om overactieve B-cellen voor ernstige gevallen van lupus te elimineren.
Hoewel er meer onderzoek nodig is, vertegenwoordigt deze ontdekking een grote stap voorwaarts in het begrijpen en mogelijk behandelen van deze complexe en uitdagende ziekte.
