Een verwoestende uitbraak van vogelgriep (vogelgriep) heeft ongeveer de helft van de broedende populatie vrouwelijke zeeolifanten op South Georgia Island, een cruciale broedplaats voor de soort, weggevaagd. Uit nieuw onderzoek blijkt dat de bevolking sinds 2022 met 47% is afgenomen, wat aanleiding geeft tot ernstige zorgen over de stabiliteit op lange termijn van dit iconische Antarctische zoogdier.
De omvang van de crisis
South Georgia Island herbergt meer dan 54% van de broedende populatie zuidelijke zeeolifanten ter wereld, wat de sterfte bijzonder alarmerend maakt. Onderzoekers van de British Antarctic Survey gebruikten luchtfoto’s om de broedaantallen van 2022 met 2024 te vergelijken, en brachten zo de catastrofale omvang van het verlies aan het licht: naar schatting 53.000 vrouwtjes kwamen om.
De impact reikt verder dan de directe sterfte. De studie suggereert dat gestresste vrouwtjes hun pups mogelijk in de steek hebben gelaten, wat het herstel verder belemmert. De hoogpathogene H5N1-stam, die aanvankelijk in Europa werd ontdekt voordat hij zich naar Amerika verspreidde, bereikte Zuid-Georgië in 2023, hoewel de volledige omvang van de schade pas duidelijk werd met deze recente analyse.
Waarom dit belangrijk is
De snelle verspreiding van H5N1 onder vogel- en zoogdiersoorten in de Antarctische regio vormt een groeiende bedreiging. Hoewel de aanvankelijke impact van het virus op Zuid-Georgië werd onderschat vanwege de afgelegen ligging van het eiland, onderstrepen de huidige bevindingen de dringende behoefte aan intensieve monitoring.
Het verlies van bijna de helft van de broedpopulatie is vooral zorgwekkend gezien de trage reproductiesnelheid van de zeeolifant: vrouwtjes hebben drie tot acht jaar nodig om te beginnen met broeden. Het virus blijft circuleren, wat blijkt uit de lagere pupaantallen in 2024 vergeleken met het jaar ervoor.
Bredere implicaties
De uitbraak benadrukt de kwetsbaarheid van Antarctische ecosystemen voor opkomende infectieziekten. De H5N1-stam heeft al verwoestende verliezen veroorzaakt in zeevogelkolonies in Groot-Brittannië en zeeleeuwenpopulaties in Zuid-Amerika, wat de angst doet rijzen over de bredere impact ervan op het Antarctische voedselweb.
“De resultaten van dit onderzoek zijn hartverscheurend”, zegt prof. Ed Hutchinson, een viroloog aan de Universiteit van Glasgow. “Het is onduidelijk hoe ernstig de impact van dit virus zal zijn op de andere zoogdier- en vogelsoorten op Antarctica en sub-Antarctica.”
De situatie vereist voortdurend toezicht om de langetermijneffecten van het virus te begrijpen en verdere uitbraken te voorkomen. De huidige crisis herinnert ons op sterke wijze aan de onderlinge verbondenheid van mondiale ecosystemen en de dringende behoefte aan proactieve strategieën voor ziektebeheer in kwetsbare regio’s.
Het verlies van bijna de helft van de vrouwelijke broedpopulatie heeft ernstige gevolgen voor de toekomstige stabiliteit van de soort, wat de dringende behoefte aan voortgezette, intensieve monitoring onderstreept.
