Brazilië zet in op een nieuwe economische strategie: de biodiversiteit van het Amazone-regenwoud omzetten in verkoopbare ‘superfoods’ en duurzame producten. Deze poging is erop gericht om milieubescherming in evenwicht te brengen met regionale economische ontwikkeling, en een potentieel model te presenteren voor de manier waarop natuurlijke hulpbronnen kunnen worden benut zonder de ontbossingpatronen uit het verleden te herhalen.
De belofte van onaangeboorde rijkdom
Decennia lang wordt het Amazonegebied geëxploiteerd voor hout, veeteelt en landbouw, wat heeft geleid tot aanzienlijk bosverlies en CO2-uitstoot. Brazilië probeert nu een verandering door te voeren. Bedrijven als Mahta zijn pioniers in de extractie en verwerking van minder bekende vruchten zoals cupuaçu, taperebá en bacaba – ingrediënten die rijk zijn aan antioxidanten, vezels en gezonde vetten. Het doel is om een ‘bio-economie’ te creëren waarin duurzame oogst en verwerking inkomsten genereren voor lokale gemeenschappen en tegelijkertijd het regenwoud behouden blijven.
Van bos tot markt: de uitdaging van schaal
Het concept is eenvoudig: transformeer de onaangeboorde hulpbronnen van het Amazonegebied in hoogwaardige producten voor de mondiale markten. De sleutel ligt in conserveringstechnieken. Het vriesdrogen van rauw fruit tot poeder maakt een efficiënte verzending mogelijk en behoudt de voedingswaarde, waardoor de economische voordelen binnen Brazilië behouden blijven. Het opschalen van dit model brengt echter uitdagingen met zich mee. Açaí, een voorheen obscure bes, heeft nu hoge prijzen op de westerse markten (tot $ 13 voor een smoothie bowl in Londen). Als de vraag explodeert, kan een uitbreiding van de productie tot dezelfde ontbossingsproblemen leiden die Brazilië probeert te vermijden.
Agrobosbouw en duurzaam levensonderhoud
Het succes van deze bio-economie hangt af van het bieden van haalbare alternatieven voor destructieve praktijken. Agroforestry, waarbij koffie of cacao naast inheemse bomen wordt verbouwd, is één benadering. Het bedrijf van Sarah Sampaio in de regio Apui laat zien hoe boeren bossen kunnen herstellen met behoud van inkomen. Door inheemse bomen naast gewassen te planten, creëren ze schaduw, verbeteren ze de bodemgezondheid en zorgen ze voor een ecosysteemvoordeel op de lange termijn.
De bio-economie in het klimaatplan van Brazilië
In het nationale klimaatactieplan van Brazilië komt de bio-economie sterk naar voren. Het land streeft ernaar het gebruik van biobrandstoffen tegen 2035 te verviervoudigen, wat controversieel is omdat dit zou kunnen leiden tot een niet-duurzame uitbreiding van suikerriet- en houtplantages. De sleutel, benadrukken experts, is sterke regelgeving.
Waarborgen nodig voor duurzame groei
Ana Yang, directeur van het Environment and Society Center van Chatham House, waarschuwt dat niet alle biogebaseerde transities gunstig zijn. Als ze habitats vernietigen of een gebrek aan sociale verantwoordelijkheid hebben, slagen ze er niet in de oorspronkelijke problemen aan te pakken. Sterke regelgeving, transparantie en betrokkenheid van de gemeenschap zijn cruciaal om duurzaamheid te garanderen.
De toekomst van de hulpbronnen in het Amazonegebied
De bio-economiestrategie van Brazilië is geen wondermiddel, maar vertegenwoordigt een potentiële verschuiving naar duurzaam hulpbronnenbeheer. Het succes van deze aanpak hangt af van het opschalen van duurzame praktijken, het afdwingen van strenge regelgeving en het garanderen dat economische voordelen eerlijk worden gedeeld met lokale gemeenschappen. Als dit model slaagt, kan het een blauwdruk bieden voor andere regio’s die een evenwicht willen vinden tussen economische ontwikkeling en milieubescherming
